ENS en ESI met puppies
07 maart 2025 
in Puppy
4 min. leestijd

ENS en ESI met puppies

ENS en ESI, wat is dat? Misschien heb je deze afkortingen weleens gehoord. Of je hebt ergens gelezen dat een fokker een ENS- en/of ESI-programma doet met de puppies die bij hen worden geboren. In deze blog lees je alles over deze programma’s en wat ze doen met een puppy!

Wat is ENS?

ENS staat voor Early Neurological Stimulation, oftewel vroege neurologische stimulatie. Bij ENS doe je dagelijks vijf handelingen met elke pup uit het nest die milde stress veroorzaken. Deze oefeningen zijn:

  • Pup verticaal houden met het hoofd omhoog
  • Pup verticaal houden met het hoofd omlaag
  • Pup op de rug houden
  • Pup op een koele, vochtige handdoek leggen
  • Pup met een wattenstaafje tussen de tenen aanraken


Wacht eens even... stress bij puppies?

Nu denk je misschien: Oh nee, dat gaan we niet doen, want stress is slecht! Maar wacht even. Elke levende wezens komt in aanraking met stress, en het is beter om ermee te leren omgaan dan het koste wat het kost te vermijden. Door deze gecontroleerde oefeningen worden puppies juist beter bestand tegen stress in hun latere leven. Denk aan de stress van het nest verlaten, dierenartsbezoeken, kou, regen... daar krijgt elke pup mee te maken.

Wat is ESI?

ESI staat voor Early Scent Introduction, oftewel vroege geurintroductie. Bij ESI introduceer je 13 verschillende natuurlijke geuren aan de pup. Geen vleesgeuren en geen chemische geuren. Elke geur wordt één keer per dag, gedurende vijf seconden, aangeboden. Je plaatst de geur voor de neus van de pup (niet ertegenaan). Vervolgens noteer je hoe de pup reageert:

  • Geïnteresseerd: beweegt richting de geur, snuffelt eraan.
  • Neutraal: reageert niet.
  • Vermijdend: draait weg van de geur.


Onze ESI-lijst

Hier een voorbeeld van geuren die ik heb gebruikt voor onze puppies:

  • Kat
  • Paard
  • Schaap
  • Geit
  • Konijn
  • Stro
  • Hout
  • Peterselie
  • Banaan
  • Appel
  • Kokos
  • Koper
  • Leer
  • Karton

Verschil tussen ESI en geur inprenten

Bij ESI beïnvloed je de pup niet. Je observeert puur hoe hij op een geur reageert. Bij geur inprenten wil je juist dat de pup een positieve associatie krijgt met een geur.

Een voorbeeld: ik heb onze pups blootgesteld aan de geur van menselijke resten, als voorbereiding op hun toekomstige baan als reddingshond. Dit deed ik niet in een neutrale setting, maar bijvoorbeeld terwijl ze bij moeder dronken of later tijdens het eten. Hierdoor koppelden ze de geur aan iets positiefs. Zou het voor jouw pup belangrijk zijn dat hij positief reageert op katten? Dan zou je kattengeur niet in ESI zetten, maar deze geur inprenten.


Op welke leeftijd pas je ENS en ESI toe?

ENS en ESI worden dagelijks toegepast, op verschillende momenten van de dag. Bijvoorbeeld ENS in de ochtend en ESI in de avond. Dit doe je van dag 3 tot dag 16. Dit is het venster waarin de neurologische ontwikkeling van de pup plaatsvindt – en dat kun je niet later inhalen! Dit geldt ook voor socialisatie: de primaire socialisatieperiode loopt van 5 tot 12 weken en komt nooit meer terug.

Waarom ENS doen met puppies?

Elke goede fokker raakt dagelijks haar puppies aan. Dat hoort bij de normale socialisatie en binding met mensen. ENS (en ESI) zijn extraatjes en vervangen geen andere activiteiten in het nest! ENS heeft tal van voordelen voor puppies, zoals een beter probleemoplossend vermogen en een positieve invloed op hun hartslag. Die minuut per puppy is een kleine investering voor enorme positieve effecten!


Waarom ESI doen met puppies?

Honden leven in een geurwereld. Voor ons mensen is dat lastig te begrijpen, want wij zijn visueel ingesteld. Daarom investeren we in visuele prikkels voor baby’s: kleurrijk behang, mobiles boven een wieg, prentenboeken. We prikkelen ook het gehoor met muziekmobielen en speeltjes met dierengeluiden. Voor honden is kijken naar plaatjes niet interessant, maar ruiken aan vreemde geuren wel!

Effecten van ENS en ESI op een rijtje

  • Stimuleert de hersenontwikkeling
  • Verbetering van de bloedcirculatie
  • Betere hartslagregulatie
  • Versterkt het immuunsysteem
  • Betere controle over de afgifte van adrenaline
  • Stimuleert het neurologische systeem
  • Helpt de hond omgaan met stress
  • Vermindert de kans op gedragsproblemen
  • Betere probleemoplossende vaardigheden
  • Betere omgang met geuren
  • Voordelen bij later zoekwerk

Kortom, ENS en ESI geven jouw puppy een voorsprong om een stabiele, stressbestendige hond te worden – uiteraard binnen zijn genetische grenzen!


Sluit je aan bij onze gezellige en leerzame online hondenclubs waar je je echt thuis voelt

De Soulmates Club is dé perfecte plek om te starten als je een (nog) betere relatie wilt met je hond.
Ontdek hoe je die magische connectie met je hond krijgt waarna alles gewoon makkelijk gaat.
En natuurlijk vind je in de Soulmates Club veel gelijkgestemde baasjes om mee te connecten.

Dan hebben we nog de exclusieve LOCA Club (de deuren van deze Club gaan maar een paar keer per jaar open), dé plek die in het teken staat van fun, sport, spel en waar je nog veel meer kunt leren over honden. Waar je onbeperkt persoonlijke begeleiding krijgt bij problemen, vragen, en de opvoeding van je hond
Dit is de plek waar je ook wandel- en trainingsmaatjes kunt ontmoeten, regelmatig gratis webinars kunt volgen, challenges, workshops en nog veel meer!


Hulp nodig?

Loop je tegen een bepaald probleem aan bij je hond? Of zoek je een online cursus om meer plezier met je hond te hebben, de gehoorzaamheid te verbeteren, of om te sporten met je hond?

Wij hebben bij LOCA een ruime keuze aan online hondencursussen en de mogelijkheid om via Zoom 1-op-1 begeleiding te krijgen of individuele begeleiding in combinatie met een van onze gedragscursussen Bekijk ons cursusaanbod hier.


Deze blog delen?

We hebben deze blog geschreven om zoveel mogelijk kennis met hondenbezitters te delen.
We willen ervoor zorgen dat zoveel mogelijk honden de best mogelijke band met hun baas krijgen. Onze missie is het vergroten van het hondenwelzijn door het delen van kennis en om hondenbezitters met elkaar in contact te laten komen.
We vinden het daarom helemaal geweldig als je deze blog deelt via onderstaande knoppen.

Kopiëren en plakken van deze blog of delen ervan gebruiken mag niet zonder toestemming

Over de schrijver
Minna is een kynologisch instructeur die wekelijks diverse mensen met honden begeleidt. Uitdagingen met betrekking tot pakwerk of juist een aaihond? Geen probleem is voor haar te gek! Met haar eigen honden doet ze van alles. Zo is ze naast hondentrainer, speur- en reddingshondengeleider, loopt ze op het hoogste niveau behendigheidswedstrijden en dogdancewedstrijden. Ze is samen met Eline, het vaste gezicht van de online hondenschool; Van Maanen LOCA. Ook geeft ze bij Van Maanen Vakantiehuizen wekelijks workhops en individuele begeleiding aan baasjes van honden. Je kunt Minna daarnaast kennen van stichting Dutch Celldogs, daar werkt ze als instructeur of haar blogs bij Doggo. Je kunt dus gerust zeggen dat haar hele leven draait om honden! Minna werkt al sinds 1995 met honden. Een hondentraining die je volgt bij Minna is altijd afwisselend en uitdagend, maatwerk voor baas en hond. Haar ervaring met veel verschillende hondencursussen geven zorgt voor een aanpak die echt werkt, en uiteraard op een positieve manier!
Reactie plaatsen