Aangeleerde hulpeloosheid bij honden

Aangeleerde hulpeloosheid, wat is dat? Aangeleerde hulpeloosheid is een verschijnsel waarbij een individu ervaart dat hij geen enkele invloed heeft op wat er om hem heen gebeurt. Het is dus niet iets wat alleen bij honden voorkomt!

Wat is aangeleerde hulpeloosheid?

Aangeleerde hulpeloosheid is een vorm van depressie. Een hond die last heeft van aangeleerde hulpeloosheid, vertoont passief gedrag. Aangeleerde hulpeloosheid zorgt voor problemen met leren en kan zelfs leiden tot chronische stress bij een hond. Dit kan ernstige klachten veroorzaken, zoals maag- en darmproblemen, en gedragsproblemen zoals onzindelijkheid en angststoornissen.

Herkennen van aangeleerde hulpeloosheid 

Een hond met aangeleerde hulpeloosheid laat als het ware alles over zich heen komen. Hij heeft geleerd dat hij geen invloed kan uitoefenen op gebeurtenissen. Zijn gedrag is passief; hij geeft snel op als iets niet lukt, en hij is zeker niet een hond die graag initiatief neemt. Opvallend is dat mensen met een hond die hieronder lijdt, dat vaak niet herkennen. Ze vinden dat hun hond erg rustig en braaf is. Hij zorgt zeker niet voor overlast.

Wat zijn de oorzaken aangeleerde hulpeloosheid

Aangeleerde hulpeloosheid is, zoals de naam al aangeeft, aangeleerd. Een hond zal proberen om door zijn gedrag invloed uit te oefenen op zijn omgeving. Voorbeelden hiervan zijn contact zoeken met mensen, proberen correcties te vermijden en proberen toegang tot beloningen te krijgen. Als een hond gaandeweg leert dat wanneer hij bijvoorbeeld handen van mensen gaat likken, hij alleen maar wordt weggeduwd, en wat hij ook maar probeert, wordt gecorrigeerd....dan zou de hond helemaal niets meer proberen. De hond gaat zich heel erg passief gedragen.

Onderzoek naar aangeleerde hulpeloosheid 

Naar aangeleerde hulpeloosheid is veel onderzoek gedaan, omdat het een ernstig psychisch probleem is bij mensen. Na onderzoek met ratten zijn er ook tests uitgevoerd met andere dieren en mensen. Hier volgt een korte uitleg over een test met honden.

In het eerste deel van het onderzoek kregen sommige honden stroomstoten via de vloer toegediend. Sommige honden kregen de mogelijkheid om de stroom af te zetten door op een knop te drukken. Andere honden konden niets doen om het te stoppen.

Hierna werd een andere situatie gecreëerd. Een box werd in twee delen verdeeld door een lage wand. Aan een kant van de wand werd weer stroom opgezet, en de honden konden over het muurtje springen naar de kant waar geen stroom was. De honden die in het eerste testgedeelte hadden geleerd om op het knopje te drukken, probeerden verschillende gedragingen en sprongen al snel elke keer over het wandje om zo direct de stroom uit te zetten. Later werd er ook een voorspeller (een geluidssignaal) ingezet. Als de hond dit hoorde en over het wandje sprong, kon hij zo de stroomstoot voorkomen.

De honden die in het eerste testgedeelte geen invloed hadden op de stroom, konden niet (zelfs niet nadat ze over het muurtje waren gestuurd) leren om zelf gedrag te vertonen om de stroom uit te zetten. Deze honden bleven passief staan en incasseerden alle stroom. Er was ook geen reactie op de voorspeller om te proberen aan de stroom te ontsnappen.

Invloed op leren 

Moraal van het verhaal: als je hebt geleerd dat je met je gedrag geen invloed kunt uitoefenen op je omgeving, ben je niet meer in staat om te leren. Je kunt geen initiatief tonen. Nu vraag je je misschien af of er binnen hondentraining dan technieken worden gebruikt waarbij je hond zakt in aangeleerde hulpeloosheid. Het antwoord is helaas "Ja".

Hondentraining en aangeleerde hulpeloosheid

Bij hondentraining denken mensen vaak aan "afleren". Bij het afleren van trekken aan de lijn of het afleren van opspringen of ander ongewenst gedrag gebruiken sommige trainers aversieven die er uiteindelijk voor zorgen dat de hond helemaal niets meer doet. Deze shutdown-toestand wordt dan door de desbetreffende trainers gelabeld als "braaf, kalm, meegaand, onderdanig".

Het gebruik van aversieven (niet alleen stroom, maar ook negeren, "trainingslijnen", "bonkers", enz.) creëert vaak dus een veel dieper liggend, ernstiger probleem dan het trekken aan de lijn of opspringen.

Aangeleerde hulpeloosheid en welzijn van je hond 

Aangeleerde hulpeloosheid is inderdaad een zeer ernstig probleem dat het welzijn van je hond aantast.

Ik kreeg twee jaar geleden een Mechelse herder reu op les die een schrijnend geval was van aangeleerde hulpeloosheid. Deze hond kwam bij hele lieve mensen als herplaatser, en hij kon alleen maar naast de eigenaar zitten en naast haar been blijven lopen. De blik van deze hond was totaal "doods", zonder vreugde. Hij zag er ook slecht uit qua vacht en conditie. Hij kon niet spelen, niet aangeven dat hij iets zou willen of kunnen doen. Hij is extreem gestraft bij zijn vorige eigenaar voor alles. Terwijl hij nog eens niet kon begrijpen wat hij dan fout deed. Dat geeft dus extreem veel chronische stress, wat weer invloed heeft op het welzijn. Het heeft ons een jaar gekost om deze hond weer blij en vrij te maken, en nog vindt hij zelf bedenken lastig in nieuwe situaties. Heel veel geduld, heel steunend zijn, dat is nogal wat.

Hoe ga je om met aangeleerde hulpeloosheid

De eerste stap is het (h)erkennen van aangeleerde hulpeloosheid. Je kunt met gedragstraining proberen aangeleerde hulpeloosheid te bestrijden. Kleine stapjes van zelf gedrag aanbieden kunnen extreem worden beloond, en vooral niet meer werken met aversieven. Dit is niet makkelijk en zal zeker niet binnen een week grote veranderingen geven.

Soms is gedragsmedicatie (antidepressiva) noodzakelijk bij honden die niets meer laten zien. En soms is er al te veel "stuk". Vraag is dan hoe is het kwaliteit van het leven bij desbetreffende hond.

Heb je hulp nodig?

Wil je je hond beter leren begrijpen, hulp bij het opvoeden van je puppy, of met training van je puber of herplaatser.
Loop je tegen een bepaald probleem aan bij je hond? Of wil je leren hoe je samen met je hond veel meer plezier kunt hebben?

Sluit je aan bij onze gezellige en leerzame online hondenclubs waar je je echt thuis voelt

De Soulmates Club is dé perfecte plek om te starten als je een (nog) betere relatie wilt met je hond.
Ontdek hoe je die magische connectie met je hond krijgt waarna alles gewoon makkelijk gaat.
En natuurlijk vind je in de Soulmates Club veel gelijkgestemde baasjes om mee te connecten.

Dan hebben we nog de exclusieve LOCA Club (de deuren van deze Club gaan maar een paar keer per jaar open), dé plek die in het teken staat van fun, sport, spel en waar je nog veel meer kunt leren over honden. Waar je onbeperkt persoonlijke begeleiding krijgt bij problemen, vragen, en de opvoeding van je hond
Dit is de plek waar je ook wandel- en trainingsmaatjes kunt ontmoeten, regelmatig gratis webinars kunt volgen, challenges, workshops en nog veel meer!

Hulp nodig?

Loop je tegen een bepaald probleem aan bij je hond? Of zoek je een online cursus om meer plezier met je hond te hebben, de gehoorzaamheid te verbeteren, of om te sporten met je hond?

Wij hebben bij LOCA een ruime keuze aan online hondencursussen en de mogelijkheid om via Zoom 1-op-1 begeleiding te krijgen of individuele begeleiding in combinatie met een van onze gedragscursussen Bekijk ons cursusaanbod hier.

Deze blog delen?

We hebben deze blog geschreven om zoveel mogelijk kennis met hondenbezitters te delen.
We willen ervoor zorgen dat zoveel mogelijk honden de best mogelijke band met hun baas krijgen. Onze missie is het vergroten van het hondenwelzijn door het delen van kennis en om hondenbezitters met elkaar in contact te laten komen.
We vinden het daarom helemaal geweldig als je deze blog deelt via onderstaande knoppen.

Kopiëren en plakken van deze blog of delen ervan gebruiken mag niet zonder toestemming