Agressievormen

Agressie bij honden: een diepere kijk

Agressie is tegenwoordig bijna een "vies woord" geworden onder hondenbaasjes, trainers en coaches. Het wordt vaak gezien als iets slechts, abnormaals en ongewensts. We spreken liever van een hond die "reactief" is, "onzeker" of "die dingen spannend vindt". Hoewel deze beschrijvingen soms passen, blijft het gedrag toch vaak... agressie!

Mijn hond is zo dominant

Dit is een andere term die sommige baasjes graag gebruiken om het agressieve gedrag van hun hond te beschrijven. Soms kan dit kloppen, vooral als het gaat om agressie tussen twee honden uit hetzelfde gezin, waarbij de hond in kwestie daadwerkelijk een vorm van dominante agressie vertoont. Echter, dit is zeldzaam. Binnen een huishouden gaat het meestal om onzekere agressie, bijvoorbeeld in de vorm van resource guarding, hormonale problemen of pijn gerelateerde agressie.

Strijd om dominantie binnen gezin of strijd om belangrijke resources? 

Mijn hond is vals

Deze uitspraak vind ik altijd naar. Het woord "vals" suggereert dat de hond op een of andere manier bewust agressief is. Vals klinkt leugenachtig, achterbaks en oneerlijk. Als er iets is wat honden niet zijn, dan is het wel dat.

Hoe zit het nu echt met agressie?

Agressie bij honden kan in vier types worden verdeeld. 

Door naar de houding en het gedrag van een hond te kijken, kun je bepalen met welk type agressie je te maken hebt. Dit is cruciaal om de juiste behandelmethode te kiezen en op de juiste manier met je hond te trainen.

Hoge en lage houding, met aantal spanningssignalen

Zelfverzekerde agressie

Zelfverzekerde agressie herken je aan een hoge houding: alles is hoog, de kop, staart en oren. Spanningssignalen zijn nauwelijks of helemaal niet aanwezig. Deze vorm van agressie is zeldzaam omdat zelfverzekerde honden meestal geen agressie hoeven te vertonen. Je ziet dit type agressie vooral bij bewakingshonden, zoals kuddebewakers.

Onzekere agressie

Onzekere agressie laat een gemengd beeld zien: een deel van de houding is hoog, een deel laag. Er zijn meerdere spanningssignalen aanwezig. Deze vorm van agressie komt vaak voor bij honden die op straat uitvallen naar andere honden of mensen.

De naar achteren getrokken oren en teruggetrokken houding rijmen niet met de naar voren geduwde mondhoeken en starende blik. Onzekere agressie dus! 

Angstagressie

Bij angstagressie is de houding laag en zijn er veel spanningssignalen te zien. Deze vorm van agressie komt vaak voor. Angstagressie begint vaak op jonge leeftijd als pure angst, maar als deze angst wordt genegeerd en de grenzen van de hond worden overschreden, kan de hond uiteindelijk overgaan tot het inzetten van agressie.

Geconditioneerde angstagressie

Deze vorm van agressie begint als angstagressie, maar door leerervaringen ontdekt de hond dat agressie effectief is. Hierdoor gaat de hond steeds sterker agressie vertonen, wat uiteindelijk moeilijk te onderscheiden is van onzekere of zelfs zelfverzekerde agressie.

Binnen spel zien we vaak gedragingen die je ook ziet bij agressie zoals tanden laten zien. Het is extreem belangrijk dat jij als baas het verschil tussen spel en geruzie kan herkennen. 

Type agressie en motivatie

Naast het type agressie is ook de onderliggende motivatie belangrijk om een compleet beeld van het gedrag van je hond te krijgen. Door ook naar de motivatiefactoren te kijken, krijg je een beter begrip van het probleemgedrag. Een hond die zijn voerbak verdedigt met grommen terwijl zijn staart tussen de poten zit maar zijn oren naar voren staan en hij jou aanstaart, vertoont onzekere agressie. Een hond die bij zijn kluif gromt en blaft met zijn staart tussen de poten, oren in de nek en een verlaagde houding, toont angstagressie. Beide honden laten echter bezitsagressie zien.

Aangeleerde agressie

Aangeleerde agressie zie je bijvoorbeeld bij hondensporten zoals IGP of KNPV, waar de hond leert om op commando te bijten in een specifieke setting. Deze agressie kan de hond tonen in een zelfverzekerde of juist onzekere houding, afhankelijk van de interne motivatie van de hond (zijn aangeboren talent/drive om te bijten) en de gebruikte trainingsmethodiek.

Aangeleerde agressie binnen hondensport; blaffen, najagen en bijten

Maar hoe zit het dan met prooiagressie?

Misschien vraag je je af waar prooiagressie in dit rijtje blijft? Eigenlijk noemen we het geen prooiagressie, maar prooivanggedrag. Dit gedrag heeft strikt gezien niets te maken met agressie, omdat er geen emotie bij komt kijken. Een jager is niet boos op zijn prooi; er kan wel opwinding of frustratie bij komen kijken als de jager de prooi niet te pakken krijgt. Vanuit die opwinding en frustratie kan agressie ontstaan, maar puur prooivanggedrag draait simpelweg om het verkrijgen van voedsel. We zijn toch ook niet boos op ons hamburgertje?

Bezitsagressie

Bezitsagressie is agressie waarbij de hond een belangrijke bron (zoals een voerbak, kluif, bank, bed of baasje) niet wil delen en agressie inzet om anderen weg te houden bij zijn resource. Dit kan elke vorm van agressie zijn. Als de hond bang is dat iets wordt afgepakt of nare ervaringen heeft gehad met bijvoorbeeld mensen die zijn voerbak benaderen, kun je onzekere agressie zien. Begon een hond dit gedrag uit angst en schrikt iedereen in de omgeving ervan? Dan kan deze agressie overgaan in geconditioneerde angstagressie.

Territoriale agressie, bezitsagressie of agressie vanwege angst voor handen? 

Territoriale agressie

Territoriale agressie betekent dat een hond probeert indringers weg te houden van een terrein. Je denkt misschien aan waakhonden of erfhonden die bij het hek staan te blaffen, zoals een stoere Rottweiler in een hoge houding. Maar ook een angstige hond die onder de tafel vandaan tekeergaat tegen bezoek kan territoriale agressie vertonen, als hij dit alleen doet op eigen terrein. De kern van territoriale agressie is dat het gedrag alleen plaatsvindt op een specifieke plek. Dit kan onder elk type agressie vallen.

Maternale agressie

Niets is zo fel als een moeder die haar kroost verdedigt. Ook hier geldt dat de motivatie het beschermen van het nest is, wat onder elk van de vier agressietypes kan vallen. Als een teef een nest heeft, kan het zijn dat ze niemand in de buurt van haar puppies accepteert, zelfs niet de andere hond van het gezin waarmee ze al jaren goed opschiet.

Hormonale veranderingen tijdens dracht of schijnzwangerschap kunnen ook oorzaak zijn voor agressieve gedrag. 

Redirectie agressie

Bij redirectieagressie (oftewel omgerichte agressie) is meestal sprake van onzekere agressie of (geconditioneerde) angstagressie. Deze agressie komt opzetten wanneer je hond opgewonden is of frustratie ervaart. Bij omgerichte agressie moet je werken aan de oorzaak van de opwinding of frustratie. Dit geldt eigenlijk voor elk gedragsprobleem: behandel de oorzaak, niet de symptomen!

Pijn gerelateerde agressie

Pijn is een veelvoorkomende motivatie voor agressie bij honden. Zelfverzekerde agressie bij honden die pijn hebben is zeldzaam. Zelfs honden die van nature zeer zelfverzekerd zijn, kunnen onzekerder worden in hun agressie wanneer ze pijnklachten krijgen. Als je hond plotseling agressie vertoont, is de eerste stap altijd om medische problemen uit te sluiten. 

Meer dan 70% van de honden met probleemgedrag in de vorm van agressie heeft pijn!

Sluit je aan bij onze gezellige en leerzame online hondenclubs waar je je echt thuis voelt

De Soulmates Club is dé perfecte plek om te starten als je een (nog) betere relatie wilt met je hond.
Ontdek hoe je die magische connectie met je hond krijgt waarna alles gewoon makkelijk gaat.
En natuurlijk vind je in de Soulmates Club veel gelijkgestemde baasjes om mee te connecten.

Dan hebben we nog de exclusieve LOCA Club (de deuren van deze Club gaan maar een paar keer per jaar open), dé plek die in het teken staat van fun, sport, spel en waar je nog veel meer kunt leren over honden. Waar je onbeperkt persoonlijke begeleiding krijgt bij problemen, vragen, en de opvoeding van je hond
Dit is de plek waar je ook wandel- en trainingsmaatjes kunt ontmoeten, regelmatig gratis webinars kunt volgen, challenges, workshops en nog veel meer!

Hulp nodig?

Loop je tegen een bepaald probleem aan bij je hond? Of zoek je een online cursus om meer plezier met je hond te hebben, de gehoorzaamheid te verbeteren, of om te sporten met je hond?

Wij hebben bij LOCA een ruime keuze aan online hondencursussen en de mogelijkheid om via Zoom 1-op-1 begeleiding te krijgen of individuele begeleiding in combinatie met een van onze gedragscursussen Bekijk ons cursusaanbod hier.

Deze blog delen?

We hebben deze blog geschreven om zoveel mogelijk kennis met hondenbezitters te delen.
We willen ervoor zorgen dat zoveel mogelijk honden de best mogelijke band met hun baas krijgen. Onze missie is het vergroten van het hondenwelzijn door het delen van kennis en om hondenbezitters met elkaar in contact te laten komen.
We vinden het daarom helemaal geweldig als je deze blog deelt via onderstaande knoppen.

Kopiëren en plakken van deze blog of delen ervan gebruiken mag niet zonder toestemming