LATten, LAMmen, BATten, CATten...gebruik maken van Premack of CU... Wat bedoelen hondentrainers daarmee als ze dat zeggen? Er zijn ontzettend veel verschillende trainingsmethodes! In deze blog geven we je een beknopte uitleg over een aantal van deze trainingsmethodes! Er zijn er natuurlijk nog veel meer... Dit is dus zeker niet het laatste blog over verschillende trainingstechnieken!
Wat is het doel van BAT? (Behavior Adjustment Treatment)
Het doel van de BAT-methode is het aanpassen / veranderen van hondengedrag. Dit gaat in kleine stapjes, waarbij je de afstand naar de prikkel en intensiteit van de prikkel langzaam opvoert. Je blijft met je hond altijd zo ver van de prikkel of houdt de prikkel zo klein, dat je hond er niet op reageert.
4 kenmerken voor de BAT-methode zijn:
1. Blijven onder de reactiegrens van je hond
2. Gebruiken van veel functionele beloningen
3. Oefenen met opzetjes waar je controle hebt over de omgeving
4. Lijnvoering
Bij BAT maak je gebruik van een lange lijn, en van een specifieke lijnvoering waar je echt mee moet oefenen. Het doel is dat je hond geen lijnspanning ervaart.
Als voorbeeld nemen we een hond die uitvalt naar andere honden:
Met BAT werk je dan met een (nep)hond op een afstand waarbij de hond nog geen signalen van spanning laat zien, maar de andere hond wel kan zien.
Dit kan in de praktijk om te beginnen een meter of 70 of zelfs meer zijn. Je gaat je hond goed observeren, en wanneer hij een keuze maakt die niet gericht is op de prikkel (bijvoorbeeld; je hond gaat snuffelen) neem je iets meer afstand van de prikkel (functionele beloning = afstand vergroten).
Hoe werkt BAT (in dit voorbeeld)?
Binnen BAT ga je ook bepaalde cues aanleren zoals: "Let's Go". Deze cue betekent: we gaan de afstand vergroten. Dit gebruik je als je erachter komt dat je toch te dichtbij de prikkel staat en je hond niet in staat is om de keuze zelf te maken. Verder gebruik je bepaalde aanvullende technieken met de lijn.
Werk je bij de BAT methode met correcties?
Bij de BAT methode werk je NIET met correcties. Hierdoor is de methode geschikt voor alle honden, zelfs de meest onzekere types.
Heeft BAT ook nadelen?
Ja, een nadeel is dat je als baasje handig moet zijn in de juiste lijnvoering. Een ander nadeel is dat je in Nederland geregeld wordt geconfronteerd met onverwachte prikkels. Denk hierbij aan loslopende honden die niet onder controle zijn. Het is dus een hele uitdaging om alleen prikkels tegen te komen op een gepaste afstand als je in een stad of dorp woont.
Wat is het doel van LAT? (Look At That)
Het doel van LAT is dat je hond leert te kijken naar een prikkel en daar een andere emotie bij gaat ervaren. Bijvoorbeeld een hond die andere honden spannend vindt en uitvalt, gaat het zien van andere honden koppelen aan beloningen en daardoor een "blije verwachting" voelen in plaats van angst.
Deze 3 dingen zijn kenmerkend voor de LAT-methode:
1. Gebruik van beloningen zoals voer en/of spel
2. Snelle timing is essentieel
3. Veranderen van emotie bij het zien van de prikkel
Voorbeeld van het inzetten van de LAT methode
Als we LAT zouden inzetten bij honden die uitvallen naar andere honden, dan kies je een plaats waarvan je weet dat je andere honden kunt zien. Deze plek moet wel veilig zijn. Denk aan een groot grasveld dat aan een uitlaatroute grenst waar aangelijnde honden lopen.
Je gaat nu op het veld staan. Wanneer er een hond aan komt en jouw hond ziet deze, beloon je jouw hond direct op het moment dat hij de andere hond ziet. Je gaat dus niet afwachten wat je hond gaat doen.
Hier is dus echt sprake van klassieke conditionering à la Pavlov; zien van een andere hond = lekkers/spel of een andere vorm van beloning. Je kunt LAT daarna "switchen" naar een operant spel, waarbij je het kijken naar een prikkel zonder uitvallen, juist wel gaat markeren met een beloningssignaal. Natuurlijk ga je jouw hond daarna in dat geval flink belonen.
Je kunt de prikkel ook echt gaan benoemen. Stel dat jouw hond ligt te rollen in het gras, en jij ziet een andere hond lopen. Dan kun je hem dus het cue "Kijk, hond" geven. Hij stopt met rollen, kijkt naar de hond, jij markeert en beloont. Hiermee voorkom je dat hij lekker aan rollen is en er (voor zijn gevoel) opeens een andere hond is, wat weer onzekerheid kan veroorzaken.
Heeft LAT ook nadelen?
Ja, als jouw timing niet klopt en je hond gaat al uitvallen of fixeren op het moment dat jij beloont, kan je net het verkeerde gedrag bevestigen.
Wat is het doel van LAM? (Look At Me)
Het doel van Look At Me spreekt voor zich; de hond leren naar jou te kijken. Je gaat het zelfstandig inchecken van je hond consequent belonen. (Zelfstandig inchecken betekent dat je hond uit zichzelf (oog)contact met jou zoekt.)
Dit ga je ook op cue zetten, zodat je hond altijd en overal wanneer jij erom vraagt, direct naar jou kijkt.
Deze drie dingen zijn kenmerkend Bij LAM:
1. Gebruik van alle vormen van beloningen (voer, spel, sociaal, omgeving)
2. LAM is bruikbaar bij alle vormen van training, van gedragstraining tot sport tot opvoeding
3. Geen specifieke skills nodig, behalve je timing
Hoe wordt LAM vaak gebruikt?
LAM wordt vaak gebruikt in combinatie met LAT. Met LAM kan je je hond ook afleiden wanneer er een prikkel is waarbij je hond vrijwel zeker nog ongewenst gedrag zou laten zien. LAM is overal makkelijk te gebruiken.
Als voorbeeld neem ik weer de uitvallende hond
Voor een uitvallende hond kan je er met LAM voor zorgen dat je hond kijkt naar jou. Hierdoor begint het fixeren en uitvallen naar een andere hond niet.
Klinkt makkelijk? LAM is makkelijk. Maar... Wel pas nadat je hond dit echt door en door kent.
Je moet dus een hele stevige basis bouwen met het inchecken, eerst zonder afleiding, later met afleidingen. Dan ga je pas een naam aan het gedrag koppelen (bijvoorbeeld "let op"), en dan begin je weer opnieuw met aanleren, eerst zonder afleiding, later met. Je kan dus niet opeens in een moeilijke situatie aandacht gaan vragen, de kans op mislukken is dan erg groot.
Kan er met LAM iets mis gaan?
Ja, er kan zeker iets misgaan! Stel: je hond is erg goed met LAM, maar angstig naar andere honden. Jouw hond kijkt naar jou, blijft naar jou kijken, jij blijft hem belonen, er komt een andere hond aan, jouw hond merkt hem niet op omdat hij zo intens bezig is met jou... Opeens is die andere hond heel dichtbij! Dat kan juist een nog extremere reactie uitlokken dan in een andere situatie.
Wat is het doel van CAT? (Constructional Aggression Treatment)
De CAT techniek wordt gebruikt bij de behandeling van agressie. Met deze techniek moet je echt 1000% goed begrijpen wat je aan het doen bent. Ik vertel wel over deze methode, maar ga dit niet thuis uitproberen. Dat geldt uiteraard voor alle methodes; als je niet helemaal weet wat je moet doen, vraag dan hulp bij een professional.
Let op: Waar lekkers geven als je hond naar jou kijkt weinig risico's met zich meebrengt, kan het verkeerd gebruiken van CAT serieuze gevolgen hebben voor de veiligheid (van jou, je hond en anderen).
Wat zijn 4 belangrijke kenmerken van de CAT methode?
1. Er wordt een prikkel toegevoegd die agressie opwekt
2. De beloning is het weggaan van de dreiging / onprettige prikkel
3. Afname van spanning / agressie wordt beloond
4. Veiligheid in opzet is belangrijk (aanlijnen, barrière o.i.d.)
CAT is een techniek die veel trainers die een positieve aanpak gebruiken niet helemaal OK vinden, Waarom? Omdat je gebruik maakt van een (voor de uitvallende hond) onprettige prikkel.
Even kort een voorbeeld:
Je hebt een hond, deze valt uit naar mannen. Je hebt je hond veilig aangelijnd en er komt een man in de ruimte. Je hond gaat fixeren en grommen. Je wacht tot het moment dat het fixeren of grommen afneemt. Als beloning voor je hond stapt de man direct uit de ruimte. Je hebt je hond dus wel bewust blootgesteld aan spanning. Maar... Je hond zal in zijn leven mannen blijven tegenkomen. Hij wordt dus hoe dan ook blootgesteld aan de prikkel die ervoor zorgt dat hij zich onprettig voelt.
CAT wordt vaak ingezet als de hond niet ontvankelijk is voor andere methodes waarbij je iets aangenaams koppelt aan de prikkel. Mijn ervaring is dat CAT prima bruikbaar is met zekere agressie, die sowieso al aardig zeldzaam is. Met name bij honden waarbij de motivatie voor voer, spel of een sociale beloningen nihil is.
Wat is het PREMACK-principe?
Premack is ook bekend als "oma's regel", namelijk: "als jij je bord leeg eet, krijg jij een toetje". Het laten zien van onwaarschijnlijk gedrag, wordt dus beloond door datgene wat de leerling graag wil. Bij honden kan je dat erg fijn toepassen in het dagelijkse leven, aangezien wij toch volledig de controle hebben over wat je hond doet en wanneer.
Kenmerken van de Premack aanpak:
• Afleiding gebruiken als beloning
• Goed je hond kunnen observeren
• Consequent zijn als baas
• Eerst gecontroleerd oefenen
• Zelfbelonend gedrag voorkomen
Vaak wil een hond het ene, en het baasje het andere. Even een voorbeeld uit mijn eigen leven met mijn hond Karma. Zij wil zwemmen, ik wil dat zij komt als ik roep. En dat lukt ook prima... Behalve wanneer er water in de buurt is.
Ik ben dus zwemmen gaan gebruiken als beloning voor hierkomen. Hond aan de lijn (5 meter in het begin, later had ik haar langer), en dan zorgen dat ze net niet bij het water kan komen.
Een keer het cue "Karrrrrma" geven, en dan maar wachten. De eerste keer heb ik er een half uur gestaan met een hond die alleen maar bezig was met trekken naar het water. Totdat ze omdraaide en kwam... Op dat moment gaf ik het beloningssignaal en de cue "zwemmen".
De tweede keer duurde het nog maar een kwartier. De derde keer 5 minuten. En als ik nu roep bij het water... Ligt ze voordat ik bij de laatste A ben al naast mij (wie nu denkt; hierkomen is toch voorzitten? Bij ons is de cue "Karrrrrrma" naast mij gaan liggen).
Wanneer kies je voor de Premack methode?
Premack is ideaal wanneer je datgene wat de hond wil, kan inzetten als beloning.
Een aantal voorbeelden;
1. Jouw hond vindt "plaats" moeilijk, maar is dol op wandelen. Je doet zijn tuig en lijn aan, vraagt de oefening "plaats", en wanneer hij naar de plaats gaat, open je de deur en ga je wandelen.
2. Je hebt een hond die rollen in ganzenpoep echt te gek vindt. Daar langs lopen met een slappe lijn is echt lastig. Hij loopt met slappe lijn met je mee, en mag als beloning daar gaan rollen.
3. Je hond heeft problemen met de aandachtsoefening, vooral als hij zijn speelkameraden ziet. Je wacht net zo lang totdat je hond naar jou kijkt, en als beloning geef je hem "vrij"! en mag hij gaan spelen.
Wat is de NILIF methode? (Nothing In Life Is Free)
NILIF is een controversiële methode, omdat je wel enigszins met (mentale) dwang werkt. Het idee achter NILIF is dat je hond alles wat hij wil, moet verdienen door iets voor jou te doen.
Hoe werkt NILIF?
• Je hond krijgt geen voer als hij niet eerst gewenst gedrag laat zien
• Je hond krijgt niets zonder eerst opvolgen van een commando
• Spel wordt alleen gedaan wanneer je hond eerst luistert
• Wandelen? Ja, maar de deur gaat pas open als je hond een opdracht heeft uitgevoerd
• Aandacht van jou? Niet als de hond niet eerst iets voor je doet
Klinkt echt heel streng, of niet? Ja, NILIF kan erg streng worden toegepast, zelfs tot het punt waar toegang tot drinkwater en toegang tot buiten om te plassen worden beperkt. Er zijn trainers waar de hond 24/7 in een bench blijft, en deze er alleen uitkomt om te luisteren. Luistert hij niet? Dan gaat hij terug in de bench. Dat is compleet tegen het welzijn van een hond, want elke hond moet toegang hebben tot drinkwater en de mogelijkheid hebben om soorteigen gedrag te vertonen.
Maar wil dat dan zeggen dat je de NILIF methode maar beter uit het raam kan gooien? Nee. Want je kan prima delen van NILIF toepassen bij een (vaak puber)hond, die jou echt niet ziet staan en er bewust voor kiest om zijn eigen plan te trekken.
Dan kan je bijvoorbeeld NILIF toepassen op voer. Alle voer komt bij jou vandaan, in ruil voor gewenst gedrag. Je hond komt bij jou; voer. Hij kijkt naar jou; voer. Hij voert een simpele cue uit; voer. Zo wordt jij meer waard dan de voerbak!
Wat het verschil is tussen deze aanpak en de "strenge variant" is dat je wel tot alle andere resources zoals speelgoed en water vrije toegang geeft. Delen van NILIF zijn dus prima bruikbaar zonder het welzijn van een hond te schaden.
Wat is CU? (Control Unleashed)
Control Unleashed is een programma dat vaak wordt gebruikt bij sporthonden. Er is ook een speciaal CU-programma voor puppies! CU is in principe een verzameling van verschillende technieken, die moeiteloos samensmelten.
Wat maakt CU dan zo bijzonder?
- CU is geschikt om te gebruiken in zowel sport als opvoeding
- Als doel meer focus bij honden die snel zijn afgeleid
- Goed toe te passen in de praktijk
- Maakt gebruik van positieve bekrachtiging
Wat is het doel van CU?
Met CU is het doel om een gespannen, nerveuze hond meer zelfvertrouwen te geven. Maar niet alleen dat. Het doel is ook om een hond die moeite heeft met zelfbeheersing, juist meer tools te geven om zijn eigen gedrag te controleren. Waar je met klassieke trainingsmethodes de keuze misschien maakt voor ferm verbieden, kies je met CU voor een speelse aanpak.
Creative "training games" van CU zijn dan ook vaak geïmiteerd en in een andere "verpakking" gebruikt. Maar CU gaat niet alleen om de spelletjes. Er komt een heel stuk bij van observeren en begrijpen van gedrag. Binnen CU wordt ook gebruik gemaakt van LAT, LAM en Premack.
Wat is de LOCA Methode? (Soulmates)
Ja, we zijn natuurlijk niet voor niets op een LOCA website. Een vraag die we wel tientallen keren per week krijgen is "welke methode gebruiken jullie dan?". Wij geloven niet in een "one size fits all". Er is dus geen standaard aanpak in de zin van "je moet altijd...". Nee! Wij geloven wel in de kracht van positief trainen, wat niet betekent dat je hond alles mag en geen grenzen heeft. Afhankelijk van jou en je hond kan je daarom binnen de LOCA methode stukjes vinden van elke methode die hierboven is genoemd!
Wat je nooit zal vinden binnen LOCA is het advies om je hond met geweld, pijn of angst aan te pakken. De basis van LOCA is een "soulmates" methode, waarbij je eerst werkt aan je hond écht leren kennen, elkaar begrijpen en aan wederzijds respect. Je hond is dus niet alleen iets wat "erbij" hoort, maar echt verbonden met jou. Wanneer je dat hebt bereikt, is de rest zoveel makkelijker!
Wil je meer lezen over welke soorten hondentrainingen er zijn?
In dit blog gaan we in op allerlei verschillende soort hondentrainingen. Welke soorten hondentrainingen zijn er eigenlijk allemaal? Welke kan jij met jouw hond volgen? Zijn er sommige beter dan andere? Is een puppycursus dan zo belangrijk.. Dit en veel meer lees je hier.
Wil je een online hondentraining volgen?
Sluit je aan bij onze gezellige en leerzame online hondenclubs waar je je echt thuis voelt
De Soulmates Club is dé perfecte plek om te starten als je een (nog) betere relatie wilt met je hond.
Ontdek hoe je die magische connectie met je hond krijgt waarna alles gewoon makkelijk gaat.
En natuurlijk vind je in de Soulmates Club veel gelijkgestemde baasjes om mee te connecten.
Dan hebben we nog de exclusieve LOCA Club (de deuren van deze Club gaan maar een paar keer per jaar open), dé plek die in het teken staat van fun, sport, spel en waar je nog veel meer kunt leren over honden. Waar je onbeperkt persoonlijke begeleiding krijgt bij problemen, vragen, en de opvoeding van je hond
Dit is de plek waar je ook wandel- en trainingsmaatjes kunt ontmoeten, regelmatig gratis webinars kunt volgen, challenges, workshops en nog veel meer!
Hulp nodig?
Loop je tegen een bepaald probleem aan bij je hond? Of zoek je een online cursus om meer plezier met je hond te hebben, de gehoorzaamheid te verbeteren, of om te sporten met je hond?
Wij hebben bij LOCA een ruime keuze aan online hondencursussen en de mogelijkheid om via Zoom 1-op-1 begeleiding te krijgen of individuele begeleiding in combinatie met een van onze gedragscursussen Bekijk ons cursusaanbod hier.
Deze blog delen?
We hebben deze blog geschreven om zoveel mogelijk kennis met hondenbezitters te delen.
We willen ervoor zorgen dat zoveel mogelijk honden de best mogelijke band met hun baas krijgen. Onze missie is het vergroten van het hondenwelzijn door het delen van kennis en om hondenbezitters met elkaar in contact te laten komen.
We vinden het daarom helemaal geweldig als je deze blog deelt via onderstaande knoppen.
Kopiëren en plakken van deze blog of delen ervan gebruiken mag niet zonder toestemming
