Een overprikkelde hond, is dat echt zo erg?

• Een overprikkelde hond, kan dat komen doordat ik teveel doe met mijn hond?
• Heeft mijn hond niet te weinig te doen? Verveelt mijn hond zich niet?
• En als ik een overprikkelde hond heb, is het dan beter dat ik niks met hem doe?
• Als ik nu mijn hond overal mee naartoe neem, dan went hij overal aan! Klopt dat?

Gek word je ervan; doe je nu teveel of te weinig met je hond? En hoe erg is het als je hond overprikkeld raakt? HELP!!!

Een overprikkelde hond!! Alarm!!

Overprikkeling; het meest gebruikte woord van het jaar bij honden!

Vroeger was een hond een ‘pup’, of een ‘puber’, of ‘moe’, ‘gestresst’, ‘angstig’, ‘agressief’, ‘niet opgevoed’, of ‘niet gesocialiseerd’, tegenwoordig is je hond nu bij elk probleem ‘overprikkeld’.
Als je hond een oefening niet meteen begrijpt en daarop stress-signalen laat zien, is je hond dan overprikkeld?
Je zou denken dat als je hond overprikkeld is, je daar vaak niks aan kunt doen en dat je op dat moment ook niks meer van je hond kunt vragen.

Maar hoe zit dat nu? Is je hond overprikkeld of niet?

Heb ik een overprikkelde hond? Of toch niet?

Je hond kan echt wel overprikkeld zijn, maar het kan ook zijn dat je hond zich om andere redenen angstig of nerveus gedraagt. Dat hij zich niet kan concentreren op de training, kan vanwege overprikkeling zijn, maar het kan ook door gebrek aan motivatie komen. Of je hond begrijpt even niet wat jij hem graag op dat moment wilt leren. Misschien heb je datgene wat je van hem vraagt, gewoon nog niet genoeg geoefend in verschillende contexten.

Het is voor je hond niet fijn om helemaal overprikkeld te zijn, maar mocht het een keer gebeuren, dan is dat ook niet iets wat ontzettend erg is en de rest van zijn leven direct verpest.

Met de tips uit deze blog leer je hopelijk overprikkeling bij je hond herkennen, te erkennen en je hond te helpen om sneller weer ontspannen door te gaan!

Herkennen van een overprikkelde hond

Zie je deze gedragingen bij je hond?

• Rusteloos, beweeglijk
• Moeilijk te bereiken, weinig aandacht
• Stress-signalen zoals gapen, piepen, hijgen, kwijlen
• Pogingen tot verlagen van stress, rijgedrag, snuffelen, iets in de bek pakken, likken
• Blaffen, happen, slopen

Probeer dan eerst eens na te denken welke prikkels je hond heeft meegemaakt in de laatste 24 uur.

Heeft je hond niks gedaan, is je hond gewoon lekker thuis geweest? Je hebt geen bezoek gehad, er is niks bijzonders gebeurd? Dan is de kans groot dat je hond druk en ‘vervelend’ is omdat hij zich verveelt, hij is dus eerder onder- dan overprikkeld.

Heeft je hond in de laatste 24 uur wel veel prikkels gehad?

Schrijf dan alles even op. Dat gaat je helpen bepalen met welke prikkels je hond moeite heeft. Sommige honden kunnen bijvoorbeeld elke dag mee naar het winkelcentrum zonder daar enige moeite mee te hebben, maar raken wel overprikkeld van het zien of horen van andere honden.

Het is heel belangrijk dat jij, als baas, gaat leren welke prikkels bij jouw hond een probleem zijn.

Wat is een prikkel?

Met een ‘prikkel’ wordt alle stimulans bedoeld die je hond (of een mens, of wat dan ook) kan zien, horen, ruiken, voelen of proeven. Sommige prikkels zetten, samen met motivatie, bewust gedrag in gang.
Dus prikkel + motivatie = gedrag.

Bijvoorbeeld:

• een weggegooid broodje hamburger langs het pad vinden + honger = eten
• Jachtinstinct + ruiken aan een konijnenspoor = jagen

Er zijn dus belangrijke prikkels (waar je hond echt iets mee “moet”) en prikkels waar hij niks mee hoeft te doen.
Zowel bij je hond als bij jezelf komt alles wat we zien, horen, ruiken of voelen, binnen via onze zintuigen.

De hersenen gaan dan selecteren welke prikkels van belang zijn, dus waar je op moet letten en wat nutteloze ‘achtergrondruis’ is.
Vervolgens bepalen je hersenen wat je gaat doen met de belangrijke prikkels.

Hoe ontstaat overprikkeling?

Stel, je komt voor het eerst op een treinstation met heel veel borden en omroepinstallaties, mensen die met elkaar praten, rijdende treinen en fluitende conducteurs. Dat komt bij je hersenen binnen als een grote chaos. Je krijgt tegelijkertijd veel te zien, te horen en te ruiken.

Je hersenen moeten bepalen welke borden en welke oproepen voor jou van belang zijn en je hersenen zullen niet alle gesprekken om je heen analyseren. Dus de oproep die vertelt dat je trein vertrekt van perron 7 in plaats van perron 10, zorgt ervoor dat je gaat zoeken naar perron 7 en dat je daar instapt.

Veel prikkels tegelijk of snel achterelkaar

Van zo’n ervaring op een treinstation word je ook moe. En als je dan eindelijk thuis bent, blijft het nog even druk in je hoofd.

Hoe vaker je in zo’n situatie komt, hoe makkelijker je hersenen de belangrijke informatie kunnen uitfilteren en des te minder vermoeiend het is om er mee om te gaan.

De eerste keer zijn er dus heel veel prikkels die allemaal tegelijk ‘binnen komen’.

Dat is dus overprikkeling.

Het kan ook zijn dat je heel veel prikkels achterelkaar, in plaats van tegelijkertijd, binnen krijgt, zodat het zich ‘opstapelt’ in je hersenen.

Denk aan een cursus waar je nieuwe informatie binnen krijgt, heel snel achterelkaar, er zijn geen pauzes en het gaat 10 uur lang achterelkaar door, in sneltreinvaart.

Dat is ook overprikkeling.

Een overprikkelde puppy

Bij puppy’s is het zo dat je puppy nog geen idee heeft welke prikkels belangrijk zijn en welke niet. Dus alles wat je puppy ziet, hoort, ruikt en voelt, kost heel veel energie. Daarom raken puppy’s vrij snel overprikkeld.

Het effect daarvan is dat je overprikkelde hond hetzelfde gedrag gaat laten zien als een kleuter die naar de kermis is geweest; druk, druk, druk.

De oplossing is rust geven, bedtijd. Zorg voor een prikkelarme rustplaats voor je pup. En zorg er ook voor dat je na een drukke dag altijd een rustigere, prikkelarme dag inplant.

Puberteit en overprikkeling

In de puberteit zijn de hersenen van je hond volop in ontwikkeling. De delen van de hersenen die zorgen voor zelfbeheersing en bewustzijn van zijn gedrag, zijn tijdelijk echt ‘under construction’.

Voor je puberhond is het dus opeens veel moeilijker om te bepalen bij welke prikkel nu ook alweer welk gedrag nodig was. Je ziet opeens dat je puber blaft tegen een verkeerslicht, of schrikt van een vuilnisbak.

Logisch dus dat je puberhond veel sneller overprikkeld raakt. Zorg er in de puberteit dus ook voor dat je hond genoeg rust krijgt en genoeg uitdagingen in de vorm van leuke trainingen. Dit zorgt er namelijk voor dat zijn hersenen zich beter en sneller op een goede manier ontwikkelen!

Waarom kan de ene hond beter omgaan met prikkels dan de andere?

De ene mens kan vrij gemakkelijk omgaan met veel prikkels en herstelt sneller van een ervaring met veel prikkels.
Een andere mens heeft er misschien juist veel meer tijd voor nodig.

Bij honden zien we dat ook heel duidelijk. De ene hond kan een uur trainen, daarna nog op visite en dan nog met trein naar huis na autopech. Toch blijft deze hond heel relaxed.

Bij een andere hond is na een kwartier trainen de kop al vol en gaat hij happen, blaffen, kan hij zich niet meer concentreren en blijft hij de hele avond ‘vervelend’. Een overprikkelde hond.

Een hond kan snel herstellen van schrikken of van een vervelende ervaring, maar sommige honden hebben er een week voor nodig.

Hoe komt dat dan, dat juist jouw hond overprikkeld raakt? En het aller-belangrijkste: kun je er iets aan doen?

Wennen aan prikkels

Omgaan met prikkels is iets dat je kunt oefenen. Oefenen is niet hetzelfde als je hond erin laten verzuipen.

Weet je bijvoorbeeld dat je hond moeite heeft met het verwerken van prikkels, dan ga je niet meteen 3 uur lang door het drukke centrum lopen in de hoop dat het dan beter wordt. Dat leidt natuurlijk tot een overprikkelde hond.

Maar als je er nooit komt, of elke keer maar 10 seconden, uit angst voor overprikkeling, dan wordt het ook niet beter. Grenzen kun je verleggen, ook met je hond, mits je het op een eerlijke en duidelijke manier doet en altijd zorgt voor veiligheid.

Je kunt het zien als lopen op blote voeten; als je altijd schoenen met dikke zolen draagt, dan doet elke stap op blote voeten zeer.
Maar direct op blote voeten door een bos lopen, is ook geen verstandige keuze.

Je gaat eerst binnen op blote voeten lopen, daarna buiten op het gras, op het strand, op iets grover zand.

Er treedt gewenning op.

Stapsgewijs wennen aan prikkels

Je hond binnen houden als het ook maar een druppeltje regent, niet naar school gaan, elke dag hetzelfde rondje lopen, elke dag hetzelfde hypoallergene eten, elke dag op hetzelfde tijdstip eten en eruit, je hond zo min mogelijk meenemen; zo voorkom je natuurlijk stress en spanning en dus een overprikkelde hond, maar zeg nou zelf; hoe leuk is het leven in een vitrinekast?

Heb je nu een hond die heel snel zijn ‘emmer vol’ heeft? Heb je een overprikkelde hond? En wil je toch zijn grenzen gaan verleggen?
Begin dan langzaam, met het veranderen van 1 onderdeel.

Stel, je hond gaat uit z’n dak bij passerende auto’s en daarom wandel je alleen in het bos. Verder komt je hond alleen in jullie eigen tuin.

Begin dan met 1 minuutje langs een straat te lopen, op een afstand zodat je hond de auto’s kan zien, maar nog niet helemaal dol wordt. Gewoon 1 x per dag. Doe dat een week lang.

Daarna ga je een week lang 2 minuten langs de straat lopen. En de derde week ga je 2x per dag 2 minuten. Zo blijft het voor zowel je hond als voor jou geen enorme belasting, maar een kleine, haalbare uitdaging.

Herstel van een overprikkelde hond

Het is erg belangrijk dat als je met je hond in een situatie komt waar veel prikkels zijn, dat je daarna je hond de kans geeft om dit te verwerken.

Honden (net als mensen) verwerken heel veel in hun slaap. Maar je weet ook van jezelf dat het na veel drukte soms erg lastig is om in slaap te vallen.

Stel, je neemt je hond mee de stad in en opeens is het toch veel drukker dan je had verwacht. Er is een straatfeest met muziek, vreemde geuren, vreemde geluiden en veel mensen en verkeer.

Ga dan niet rechtstreeks naar huis om je hond te laten slapen, maar maak eerst een wandeling in een rustige omgeving, doe een paar snuffelspelletjes. Wanneer je hond weer relaxed is, ga dan naar huis en laat je hond slapen na een goede maaltijd. Eventueel geef je hem nog iets om op te kauwen.

Heb jij een hond die snel overprikkeld is? Hoe ga je daar zelf mee om?
Welke tips & tricks heb jij? We lezen het heel graag in de reacties hieronder.

Verschillen in honden

Sommige honden zijn van nature gevoeliger voor prikkels. Een stabiele, rustige hond heeft minder moeite met prikkels dan een gevoelige hond met een wat nerveuzer karakter.

Het type prikkels varieert ook per hondenras. Collies zijn vaak extreem gevoelig voor geluidsprikkels, terwijl herders extreme reacties kunnen hebben op prikkels die snel bewegen, zoals skaters, fietsers en rennende kinderen.

Voor honden die territoriaal zijn, kan drukte in en om het huis snel veel te veel worden, terwijl ze misschien juist tijdens de wandelingen een ‘hoe meer zielen, hoe meer vreugde’-mindset hebben.

Ook hier geldt; kijk naar je hond, kijk naar wat je hond jou vertelt en probeer daarmee een overprikkelde hond te voorkomen.

Opvoeding en omgaan met prikkels

Soms speelt opvoeding een grote rol in hoe je hond omgaat met prikkels.

Hoe is je hond bij de fokker opgegroeid? Als de fokker bijvoorbeeld op een boerderij woont en 8 weken lang zijn puppy’s met veel liefde groot brengt in zijn huis en tuin, dan is dat heel fijn, toch?

Maar… hebben de puppy’s ooit verkeer gezien? Veel mensen in 1 keer? Een trein? Fietsers? Als je daar een pup vandaan haalt, maar je woont in hartje Utrecht…, dan kan het een probleem worden. Kan, want er zijn ook puppy’s die niet zo gevoelig zijn.

Andersom geldt hetzelfde; woont de fokker in het midden van de stad en gaat hij regelmatig met zijn pups de straat op en woon je zelf op het platteland met veel ruimte, koeien en kippen, dan kan dat voor je pup ook echt een cultuurshock zijn.

De meest overprikkelde honden zien we natuurlijk als het gaat om honden uit de broodfok en uit het buitenland. Het leven op straat in een dorpje in Oost-Europa of in een asiel ziet er toch net even anders uit dan het leven in het centrum van een gemiddelde Nederlandse stad.

Check voor de aanschaf van je hond of hij gewend is om te gaan met de prikkels die jouw leefomgeving heeft.

Ga vooruit met je hond!

Heb je een hond die gevoelig is voor overprikkeling? Werk er aan. Dat maakt het leven makkelijker voor je hond en voor jezelf!

Accepteer het feit dat niet alles ‘overprikkeling’ is. Soms is het ook gewoon gebrek aan motivatie, opvoeding of training. Ook daar kun je aan werken!

Soms zijn er andere oorzaken voor het gedrag van je hond waar snel het label ‘overprikkeling’ op wordt geplakt. Dit kan pijn zijn, hormonale oorzaken hebben, of een storing in de relatie tussen jou en je hond.

Rek de grenzen op, ga erop uit, in kleine stapjes, maar ga vooruit!

Sluit je aan bij de gezelligste online hondenclubs waar je je echt thuis voelt

De Soulmates Club is dé perfecte plek om te starten als je een (nog) betere relatie wilt met je hond.
Ontdek hoe je die magische connectie met je hond krijgt waarna alles gewoon makkelijk gaat.
En natuurlijk vind je in de Soulmates Club veel gelijkgestemde baasjes om mee te connecten.

Dan hebben we nog de exclusieve LOCA Club (de deuren van deze Club gaan maar een paar keer per jaar open), dé plek die in het teken staat van fun, sport, spel en waar je nog veel meer kunt leren over honden. Waar je onbeperkt persoonlijke begeleiding krijgt bij problemen, vragen, en de opvoeding van je hond
Dit is de plek waar je ook wandel- en trainingsmaatjes kunt ontmoeten, regelmatig gratis webinars kunt volgen, challenges, workshops en nog veel meer!

Hulp nodig?

Loop je tegen een bepaald probleem aan bij je hond? Of zoek je een online cursus om meer plezier met je hond te hebben, de gehoorzaamheid te verbeteren, of om te sporten met je hond?

Wij hebben bij LOCA een ruime keuze aan online hondencursussen en de mogelijkheid om via Zoom 1-op-1 begeleiding te krijgen of individuele begeleiding in combinatie met een van onze gedragscursussen Bekijk ons cursusaanbod hier.

Deze blog delen?

We hebben deze blog geschreven om zoveel mogelijk kennis met hondenbezitters te delen.
We willen ervoor zorgen dat zoveel mogelijk honden de best mogelijke band met hun baas krijgen. Onze missie is het vergroten van het hondenwelzijn door het delen van kennis en om hondenbezitters met elkaar in contact te laten komen.
We vinden het daarom helemaal geweldig als je deze blog deelt via onderstaande knoppen.

Kopiëren en plakken van deze blog of delen ervan gebruiken mag niet zonder toestemming